Đã bao giờ bạn làm một việc gì đó chăm chú đến nỗi quên cả giờ giấc? Bạn đắm chìm vào công việc mà không hề nhận ra những tia nắng đã tắt và màn đêm dần buông xuống? Nếu đã từng trải qua những khoảnh khắc như vậy, có thể bạn đã trải nghiệm trạng thái dòng chảy (flow state) –  trạng thái tập trung cao độ, hạnh phúc với công việc đang làm và làm việc năng suất hơn.

Vậy trạng thái dòng chảy là gì? Những ai cũng có thể đạt đến trạng thái này? Nếu có thể, phải làm sao để kích hoạt trạng thái dòng chảy trong mỗi chúng ta?

Bài viết này sẽ đem đến câu trả lời dành cho bạn.

Trạng thái dòng chảy (Flow state) là gì?

Flow state là khái niệm được đặt tên bởi nhà tâm lý học người Mỹ gốc Hungary –  Mihaly Csikszentmihalyi. Nó được định nghĩa là một trạng thái tinh thần mà bạn hoàn toàn tập trung, chìm đắm vào công việc đang làm. 

Csikszentmihalyi cũng giải thích thêm: “Đó là một sự tập trung mà khi đạt đến cao độ sẽ mang lại cảm giác hứng khởi, sảng khoái. Bạn biết chính xác mình muốn làm gì từ thời điểm này sang thời điểm khác, và nhận được phản hồi ngay lập tức với những việc mình làm.”

Ông cũng mô tả 8 đặc điểm của flow state như sau:

1. Tập trung hoàn toàn vào nhiệm vụ;

2. Có mục đích rõ ràng trong tâm trí và phản hồi ngay lập tức;

3. Thay đổi về nhịp độ về thời gian (trôi nhanh hơn/chậm đi);

4. Trải nghiệm thỏa mãn bên trong con người bạn;

5. Đơn giản, không tốn nhiều công sức;

6. Có sự cân bằng giữa thử thách và kỹ năng;

7. Hành động và nhận thức được hợp nhất, không mất quá nhiều thời gian suy nghĩ;

8. Cảm giác kiểm soát hoàn toàn nhiệm vụ.

Một vài ví dụ về flow state có thể kể đến như: Khi người viết đạt đến trạng thái dòng chảy, họ tập trung hoàn toàn vào bài viết và không quan tâm đến điều gì xung quanh, không nhận thức được bao nhiêu thời gian đã trôi qua. Người họa sĩ “phiêu” khi vẽ tranh, tâm trí họ bay bổng, sáng tạo khiến nét vẽ có hồn hơn, minh họa sống động tất cả những gì họ muốn truyền tải. Người thiết kế đồ họa tập trung vào sáng tạo hình ảnh, mải miết quên giờ giấc, thỏa mãn tuyệt đối khi hoàn thành tác phẩm của của mình. 

Lợi ích khi đạt đến flow state?

Khi đạt đến flow state, bạn sẽ:

– Tập trung cao độ vào công việc để tạo ra sản phẩm chất lượng mà không bị xao nhãng bởi những gì xung quanh.

– Khi đạt được flow state, như dòng chảy của nước, tiềm năng não bộ được “kích hoạt” một cách tối đa, dẫn đến công việc trôi chảy và suôn sẻ hơn. 

– Hứng khởi, xua tan những cảm giác tiêu cực khi làm việc. 

– Cảm giác thỏa mãn về những gì mình đang làm.

– Trạng thái dòng chảy được kết nối với trạng thái hạnh phúc. Vì vậy, bạn hạnh phúc hơn từ sâu thẳm bên trong tâm hồn mình.

– Tạo nội lực lớn, gia tăng sự thích thú và động lực trong công việc.

– Một vài nghiên cứu cho thấy đạt đến trạng thái dòng chảy có thể nâng cao hiệu suất làm việc, do có tự tập trung tuyệt đối và thăng hoa với công việc.

– Trạng thái lý tưởng để học tập và phát triển kỹ năng nếu bạn biết tìm kiếm thay đổi có tính thách thức cho nhiệm vụ của mình.

– Sáng tạo hơn do có được sự thăng hoa trong công việc.

– Thể hiện được những điều tuyệt vời nhất của bản thân. “Being in the flow state brings out the best in all of us”. Đây chính là câu nói từ Diane Allen, một nghệ sĩ violin và huấn luyện viên giúp mọi người đạt được flow state.

Điều tuyệt vời nằm ở chỗ ai trong chúng ta cũng có thể đạt được flow state chứ không riêng gì nhà khoa học, nghệ sỹ hay những người làm trong lĩnh vực sáng tạo, như nhiều người lầm tưởng. Mỗi chúng ta cũng sẽ đi vào trạng thái dòng chảy theo những cách thức không hề giống nhau. Có người có thể là khi giải quyết vấn đề qua xử lý biểu đồ, hay trang tính Excel, có người là trong khoảng thời gian một mình suy tư, hoặc có người là khi chỉ đạo đội nhóm thực hiện nhiệm vụ. 

Ngoài ra, bạn luôn có thể chủ động để kích hoạt trạng thái dòng chảy này. Sau đây sẽ là một vài gợi ý cho bạn.

Gợi ý giúp kích hoạt flow state

Chọn một điều nho nhỏ khiến bạn yêu thích

Nếu có thể chọn lựa công việc bạn yêu thích, đó là điều kiện lý tưởng. Nhưng nếu không, bạn cũng có thể cố gắng tìm ra một khía cạnh nào đó trong dự án đang thực hiện khiến mình quan tâm để bắt đầu. Vì khi làm điều gì đó bạn yêu thích, não bộ tạo ra những phản ứng tích cực khiến bạn dễ tiến vào trạng thái dòng chảy hơn. 

Chỉ có một lưu ý nho nhỏ đó là đừng chọn điều gì đó quá dễ dàng. Nhiệm vụ dễ khiến bạn có thể nhanh chóng hoàn thành mà không gây ra nhiều trở ngại để bộ não phải thực sự hoạt động; đây lại không phải điều kiện lý tưởng để kích hoạt flow state.

Có mục tiêu rõ ràng 

Không có một mục tiêu rõ ràng làm giảm đi khả năng tập trung giải quyết vấn đề hướng đến mục tiêu, vì bạn cứ lan man không có định hướng. Nếu không có sự tập trung, bạn cũng khó có thể đạt được flow state. 

Mục tiêu mà bạn chọn nên là việc quan trọng nhất bạn cần hoàn thành. Bạn có thể chọn 1-3 đầu việc là phù hợp. Bạn cũng có thể chỉ duy trì một việc quan trọng nhất cho mình và tập trung tối đa để hoàn thành nó. 

Loại bỏ xao nhãng

Cần tuyệt đối loại bỏ xao nhãng xung quanh để khiến bạn tập trung hoàn toàn vào công việc. 

Làm việc trong trạng thái tốt nhất và trong khoảng thời gian năng suất nhất

Làm việc khi quá đói, quá khát hay thiếu ngủ đều không thể kích hoạt flow state vì bạn không ở trong trạng thái tốt nhất của bản thân. Khi chưa thể thỏa mãn được những nhu cầu cơ bản nhất, bạn khó có thể làm việc hiệu quả.

Ngoài ra, mỗi người sẽ có một khoảng thời gian trong ngày mà bản thân làm việc hiệu quả nhất. Đối với một số người là khi sáng sớm, nhưng số khác lại là khi tối muộn. Dù thời điểm đó là lúc nào, hãy tìm ra nó và làm việc quan trọng nhất của bản thân vào khoảng thời gian đó. Như vậy, bạn sẽ dễ dàng tiến vào flow state và giải quyết công việc hiệu quả hơn.

Tập luyện liên tục

 Mỗi bước tưởng chừng đơn giản và ngắn gọn kia đòi hỏi cả một quá trình tập luyện liên tục, rút kinh nghiệm, sửa đổi và tiếp tục áp dụng. Như thế, bạn luyện được sự tập trung sâu và lâu hơn trong mỗi nhiệm vụ. Từ đó, bạn dễ thăng hoa và sáng tạo trong công việc của mình.

Tận hưởng thành quả

Một khi bạn có thể đi vào flow state, bạn sẽ có cảm giác hạnh phúc và hài lòng mỗi khi kết thúc công việc. Tuy nhiên, đừng chỉ đơn giản dừng lại đó, hãy tự thưởng cho bản thân một điều gì nho nhỏ ý nghĩa để có thể tiếp tục hành trình. Như vậy, sẽ tạo cho bạn động lực hoàn thành thêm nhiều nhiệm vụ khó khăn hơn nữa và giúp bạn thêm kiên trì trong mỗi bước đi phía trước.