Giảm trừ gia cảnh là yếu tố quan trọng giúp người lao động hợp pháp giảm nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân mỗi năm. Tuy nhiên, nhiều cá nhân và doanh nghiệp vẫn chưa nắm rõ mức giảm trừ gia cảnh mới nhất, điều kiện áp dụng hay cách đăng ký người phụ thuộc. Bài viết này terra sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất, cách tính và tối ưu quyền lợi hợp pháp khi quyết toán thuế TNCN.
Giảm trừ gia cảnh là gì?
Giảm trừ gia cảnh người phụ thuộc là khoản chi phí hợp lý được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo nghĩa vụ thuế được tính trên phần thu nhập thực sự vượt quá mức sống tối thiểu, từ đó bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế.
Mục đích chính của giảm trừ gia cảnh là giúp người lao động hoặc người có thu nhập hợp pháp duy trì mức sống cơ bản. Đồng thời, quy định này còn hỗ trợ thêm khi người nộp thuế có người phụ thuộc, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính và tránh tình trạng đánh thuế không công bằng giữa những cá nhân có hoàn cảnh khác nhau.
Căn cứ pháp lý của quy định này được nêu rõ tại Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC, và được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 6 Điều 25 Thông tư 92/2015/TT-BTC. Các văn bản này quy định cụ thể mức giảm trừ, điều kiện giảm trừ gia cảnh áp dụng và cách xác định người phụ thuộc để hưởng giảm trừ hợp pháp.
Ví dụ: Anh A là nhân viên văn phòng, thu nhập 20 triệu đồng/tháng. Theo quy định hiện hành, anh A được giảm trừ gia cảnh cho bản thân 11 triệu đồng/tháng và thêm 4,4 triệu đồng/tháng cho một người phụ thuộc (con nhỏ).
Tổng giảm trừ hàng tháng: 11 triệu + 4,4 triệu = 15,4 triệu đồng
Thu nhập tính thuế = 20 triệu – 15,4 triệu = 4,6 triệu đồng
Như vậy, chỉ 4,6 triệu đồng mới là phần thu nhập bị tính thuế TNCN, thay vì toàn bộ 20 triệu ban đầu. Điều này giúp anh A tiết kiệm được một khoản thuế đáng kể mỗi tháng.
Mức giảm trừ gia cảnh mới nhất hiện nay
Việc nắm rõ mức giảm trừ gia cảnh người phụ thuộc và cách tính giảm trừ gia cảnh là bước đầu tiên để người nộp thuế có thể tính đúng số thuế phải nộp. Đây chính là nội dung quan trọng sẽ được trình bày ở phần tiếp theo.
Mức giảm trừ hiện hành theo quy định pháp luật
Theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14 ban hành ngày 2/6/2020, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay đang được áp dụng như sau:
- Người nộp thuế:
▸ 11 triệu đồng/tháng (tương đương 132 triệu đồng/năm) - Mỗi người phụ thuộc đủ điều kiện:
▸ 4,4 triệu đồng/tháng (tương đương 52,8 triệu đồng/năm)
Đây là mức giảm trừ gia cảnh cơ bản mà người lao động được áp dụng khi tính thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, để được giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc, cá nhân phải thực hiện đăng ký thông tin người phụ thuộc với cơ quan thuế và đảm bảo các điều kiện theo quy định.
Xu hướng điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh năm 2025
Trong bối cảnh đời sống ngày càng tăng và chi phí sinh hoạt thay đổi, một số địa phương, bộ ngành và chuyên gia kinh tế đã đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh mới trong năm 2025. Cụ thể, có đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ người phụ thuộc như sau:
- Đối với người nộp thuế: tăng lên 18 triệu đồng/tháng
- Đối với người phụ thuộc: tăng tương ứng theo tỷ lệ phù hợp với mức điều chỉnh của người nộp thuế, từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 7,2 triệu đồng/tháng
Việc điều chỉnh này được đưa ra dựa trên nhiều cơ sở thực tiễn và pháp lý, bao gồm:
- Mức sống tối thiểu của người dân ngày càng tăng
- Ảnh hưởng của lạm phát và chỉ số giá tiêu dùng (CPI)
- Mức lương cơ sở mới theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP
- Mức lương tối thiểu vùng năm 2025 theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP
Dù chưa có văn bản chính thức ban hành mức mới, các đề xuất này cho thấy định hướng chính sách đang nghiêng về việc nới rộng quyền lợi cho người nộp thuế nhằm hỗ trợ thu nhập thực tế tốt hơn.
Đối tượng giảm trừ gia cảnh
Trong hệ thống thuế thu nhập cá nhân, giảm trừ gia cảnh không chỉ áp dụng cho bản thân người nộp thuế mà còn bao gồm cả những người phụ thuộc hợp pháp. Việc xác định đúng người phụ thuộc đóng vai trò then chốt trong việc tính chính xác thu nhập tính thuế, từ đó giúp giảm gánh nặng tài chính cho người lao động. Tuy nhiên, để được công nhận là người phụ thuộc, các đối tượng này phải đáp ứng điều kiện giảm trừ gia cảnh theo quy định của pháp luật.
Người phụ thuộc là con của người nộp thuế
Theo quy định tại Điểm d.1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC, con cái là nhóm người phụ thuộc phổ biến nhất và thường được áp dụng trong thực tế. Bao gồm:
- Con đẻ, con nuôi hợp pháp, con ngoài giá thú, con riêng của vợ hoặc chồng
Để được tính là người phụ thuộc hợp lệ, con của người nộp thuế cần đáp ứng một trong các điều kiện sau:
- Dưới 18 tuổi (tính theo tháng, không chỉ theo năm sinh)
- Từ 18 tuổi trở lên nhưng bị khuyết tật, mất khả năng lao động
- Đang theo học phổ thông, trung cấp, cao đẳng, đại học, dạy nghề trong hoặc ngoài nước, và không có thu nhập, hoặc thu nhập không vượt quá 1.000.000 đồng/tháng
Ví dụ: Nếu con bạn đang học đại học và không đi làm thêm, bạn hoàn toàn có thể đăng ký làm giảm trừ gia cảnh cho con trong suốt thời gian học tập chính quy.
Người phụ thuộc khác của người nộp thuế
Ngoài con cái, người nộp thuế còn có thể đăng ký giảm trừ cho nhiều đối tượng khác theo Điểm đ khoản 1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC, bao gồm:
- Vợ hoặc chồng không có thu nhập
- Cha mẹ (cha mẹ ruột, cha mẹ nuôi, cha mẹ vợ/chồng, cha dượng, mẹ kế)
- Anh, chị, em ruột
- Ông bà nội, ngoại, cô, dì, cậu, chú, bác ruột
- Cháu ruột (con của anh/chị/em ruột)
- Người khác không nơi nương tựa, do người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng
Tuy nhiên, những người này cần đáp ứng điều kiện cụ thể:
- Nếu trong độ tuổi lao động: Phải bị khuyết tật hoặc mất khả năng lao động và có thu nhập không vượt quá 1.000.000 đồng/tháng
- Nếu ngoài độ tuổi lao động: Thu nhập bình quân từ mọi nguồn không vượt quá 1.000.000 đồng/tháng
Như vậy, không phải bất kỳ người thân nào cũng mặc nhiên được tính là người phụ thuộc; người nộp thuế cần theo dõi sát điều kiện và chuẩn bị hồ sơ chứng minh phù hợp khi đăng ký.
Cách đăng ký người phụ thuộc để giảm trừ gia cảnh
Để được áp dụng giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân, người nộp thuế bắt buộc phải đăng ký thông tin người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh với cơ quan thuế. Hiện nay, người nộp thuế có thể thực hiện đăng ký theo hai cách: tự nộp trực tiếp cho cơ quan thuế hoặc ủy quyền cho đơn vị chi trả thu nhập (thường là công ty, tổ chức đang làm việc).
Trường hợp 1: Người nộp thuế tự đăng ký tại cơ quan thuế
Đây là hình thức đăng ký phổ biến đối với người lao động tự do, hộ kinh doanh cá thể hoặc những người có thu nhập từ tổ chức, cá nhân không khấu trừ thuế tại nguồn. Trong trường hợp này, người nộp thuế cần chuẩn bị hồ sơ giảm trừ gia cảnh đầy đủ và trực tiếp nộp tại cơ quan thuế có thẩm quyền.
Các bước đăng ký người phụ thuộc:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ giảm trừ gia cảnh
- Tờ khai đăng ký người phụ thuộc (Mẫu 07/ĐK-NPT-TNCN): điền đầy đủ thông tin người nộp thuế và người phụ thuộc
- Bản sao giấy tờ tùy thân của người phụ thuộc, kèm theo tùy trường hợp:
- Trẻ em dưới 14 tuổi: bản sao giấy khai sinh
Người phụ thuộc từ 14 tuổi trở lên: bản sao CCCD/CMND/Hộ chiếu - Người phụ thuộc là người nước ngoài: bản sao hộ chiếu hoặc giấy tờ cư trú hợp pháp tại Việt Nam
- Trẻ em dưới 14 tuổi: bản sao giấy khai sinh
Xem thêm: Đăng ký phụ thuộc là người nước ngoài
Trường hợp người phụ thuộc là thân nhân khác như:
- Cha mẹ ruột, cha mẹ vợ/chồng: Bổ sung Giấy khai sinh hoặc sổ hộ khẩu để chứng minh mối quan hệ và giấy tờ xác nhận không có thu nhập hoặc thu nhập không vượt mức quy định
- Anh chị em ruột, ông bà, cháu ruột, cô/dì/chú/bác: Phải có giấy tờ chứng minh đang sống phụ thuộc vào người nộp thuế và đáp ứng điều kiện giảm trừ. Tùy từng trường hợp, có thể sử dụng các loại giấy tờ như: giấy xác nhận của UBND xã/phường về hoàn cảnh sống phụ thuộc hoặc không có thu nhập; giấy xác nhận thất nghiệp; bản cam kết nuôi dưỡng có xác nhận của địa phương; sổ hộ khẩu (nếu cùng địa chỉ cư trú); giấy tạm trú/tạm vắng; hồ sơ bệnh án hoặc giấy xác nhận mất khả năng lao động; giấy xác nhận mức thu nhập dưới ngưỡng chịu thuế.
Xem thêm: Cách tra cứu mã số thuế
Bước 2: Nộp hồ sơ tại cơ quan thuế phù hợp
Người nộp thuế cần xác định đúng nơi tiếp nhận hồ sơ tùy theo nguồn thu nhập:
- Cục Thuế nơi người nộp thuế làm việc, nếu thuộc tổ chức quốc tế hoặc tổ chức không có tư cách pháp nhân tại Việt Nam
- Cục Thuế nơi phát sinh công việc, nếu có thu nhập từ nước ngoài
- Chi cục Thuế nơi cư trú (theo hộ khẩu hoặc nơi ở thực tế), đối với các trường hợp còn lại, như lao động tự do, hộ kinh doanh, cá nhân có nhiều nguồn thu nhập khác nhau
Việc đăng ký chính xác giúp đảm bảo người nộp thuế được tính giảm trừ gia cảnh đúng thời điểm, đồng thời tránh các rủi ro khi quyết toán thuế về sau.
Trường hợp 2: Người nộp thuế ủy quyền cho đơn vị phụ trách khác
Đây là hình thức đăng ký đơn giản và thuận tiện, thường được người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp lựa chọn để tiết kiệm thời gian và tránh các thủ tục trực tiếp với cơ quan thuế. Trong trường hợp này, người nộp thuế sẽ ủy quyền cho tổ chức chi trả thu nhập (thường là công ty nơi làm việc) thực hiện toàn bộ thủ tục đăng ký người phụ thuộc với cơ quan thuế.
Các bước đăng ký người phụ thuộc qua doanh nghiệp:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ giảm trừ gia cảnh cần thiết
Người lao động nộp cho bộ phận nhân sự hoặc kế toán của doanh nghiệp các giấy tờ sau:
- Văn bản ủy quyền cho doanh nghiệp đăng ký người phụ thuộc
- Bản sao giấy tờ tùy thân của người phụ thuộc (tùy theo độ tuổi, quốc tịch tương tự như trường hợp tự đăng ký)
- Hồ sơ chứng minh người phụ thuộc, như: giấy khai sinh, giấy xác nhận học tập, giấy tờ y tế chứng minh khuyết tật, hoặc các văn bản xác nhận tình trạng không nơi nương tựa
Bước 2: Doanh nghiệp nộp hồ sơ online
- Doanh nghiệp lập mẫu 20-ĐK-TH-TCT theo quy định
- Gửi hồ sơ qua Cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế quản lý trực tiếp doanh nghiệp
- Cơ quan thuế sẽ tiếp nhận và phản hồi qua hệ thống điện tử (iHTKK hoặc eTax)
Hình thức này không chỉ giúp người lao động tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo hồ sơ được xử lý nhanh chóng và chính xác, nhất là khi doanh nghiệp có bộ phận kế toán chuyên trách thực hiện thủ tục đúng quy định.
Mẫu đăng ký thuế cho người phụ thuộc theo Thông tư 86/2024/TT-BTC
Từ ngày 1/7/2024, Thông tư 86/2024/TT-BTC chính thức có hiệu lực, thay thế Thông tư 105/2020/TT-BTC trong việc hướng dẫn đăng ký thuế. Trong đó, quy trình đăng ký người phụ thuộc để giảm trừ gia cảnh cũng được cập nhật theo hướng đồng bộ, số hóa và dễ thực hiện hơn cho cả cá nhân và tổ chức chi trả thu nhập.
Theo Thông tư này, người nộp thuế có thể sử dụng hai biểu mẫu tùy theo hình thức đăng ký:
- Mẫu 07/ĐK-NPT-TNCN: Áp dụng khi cá nhân trực tiếp đăng ký người phụ thuộc, thường dùng trong trường hợp người phụ thuộc chưa có mã số thuế cá nhân. Mẫu này giúp cấp mã số thuế đồng thời phục vụ mục đích giảm trừ gia cảnh.
Tải xuống: Mẫu tờ khai đăng ký người phụ thuộc cho cá nhân
- Mẫu 20/ĐK-TH-TCT: Áp dụng khi người nộp thuế ủy quyền cho doanh nghiệp hoặc tổ chức chi trả thu nhập thực hiện thủ tục đăng ký người phụ thuộc với cơ quan thuế. Mẫu này được lập, ký số và gửi qua Cổng thông tin điện tử ngành thuế.
Tải xuống: Mẫu tờ khai đăng ký người phụ thuộc cho doanh nghiệp
Các thông tin cần có trong mẫu bao gồm: họ tên người phụ thuộc, quan hệ với người nộp thuế, ngày sinh, quốc tịch, số giấy tờ tùy thân và thời gian bắt đầu tính giảm trừ. Trường hợp đăng ký qua doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ lập danh sách tổng hợp người phụ thuộc theo mẫu 20/ĐK-TH-TCT và nộp định kỳ.
Thông tư 86/2024/TT-BTC cũng quy định rõ: mọi trường hợp thay đổi thông tin hoặc chấm dứt giảm trừ gia cảnh đều phải cập nhật lại mẫu khai báo tương ứng trong thời gian quy định. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch và chính xác khi xác định thu nhập chịu thuế TNCN.
Xem thêm: Tra cứu mã số thuế người phụ thuộc
Các câu hỏi thường gặp về giảm trừ gia cảnh
Việc áp dụng giảm trừ gia cảnh trong thuế thu nhập cá nhân tuy phổ biến nhưng vẫn còn nhiều điểm khiến người nộp thuế băn khoăn. Dưới đây là những thắc mắc thường gặp cùng giải đáp rõ ràng, giúp bạn hiểu đúng và tránh sai sót trong quá trình đăng ký, tính toán thuế.
Ba mẹ bao nhiêu tuổi thì được giảm trừ gia cảnh?
Trường hợp giảm trừ gia cảnh cho bố mẹ chỉ áp dụng khi đáp ứng một trong hai điều kiện sau:
- Bố mẹ ngoài độ tuổi lao động (nam trên 60 tuổi, nữ trên 55 tuổi) đồng thời có thu nhập bình quân không vượt quá 1.000.000 đồng/tháng
- Bố mẹ trong độ tuổi lao động nhưng bị khuyết tật, mất khả năng lao động đồng thời không có thu nhập hoặc thu nhập dưới ngưỡng 1.000.000 đồng/tháng
Để được hưởng giảm trừ gia cảnh cho bố mẹ, người nộp thuế cần cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh về độ tuổi, thu nhập và tình trạng sức khỏe theo yêu cầu của cơ quan thuế.
Mức giảm trừ gia cảnh 11 triệu đồng áp dụng từ khi nào?
Mức giảm trừ 11 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc chính thức áp dụng từ ngày 1/7/2020, theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14. Mức này thay thế mức cũ 9 triệu và 3,6 triệu đồng, phản ánh điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và mức sống mới.
Được đăng ký tối đa bao nhiêu người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh?
Nhiều người thắc mắc: giảm trừ gia cảnh tối đa bao nhiêu người? Trên thực tế, pháp luật hiện hành không giới hạn số lượng người phụ thuộc được đăng ký giảm trừ gia cảnh. Người nộp thuế có thể khai báo bao nhiêu người cũng được, miễn là đáp ứng điều kiện hợp lệ và có đầy đủ hồ sơ chứng minh. Tuy nhiên, mỗi người phụ thuộc chỉ được một người nộp thuế duy nhất đăng ký để giảm trừ tại một thời điểm.
Nhiều người cũng thắc mắc người phụ thuộc được giảm trừ bao nhiêu mỗi tháng. Câu trả lời là: mức giảm trừ hiện tại áp dụng cho mỗi người phụ thuộc đủ điều kiện là 4,4 triệu đồng/tháng. Nếu có nhiều người phụ thuộc hợp lệ, tổng số tiền giảm trừ có thể đáng kể.
Thử việc có được giảm trừ gia cảnh không?
Có. Nếu trong thời gian thử việc có phát sinh thu nhập chịu thuế TNCN, người lao động vẫn có quyền được áp dụng giảm trừ gia cảnh. Tuy nhiên, phải thực hiện đăng ký người phụ thuộc hợp lệ, thông qua doanh nghiệp (nếu có ủy quyền) hoặc tự đăng ký tại cơ quan thuế. Việc giảm trừ được tính từ tháng phát sinh nghĩa vụ thuế và đủ điều kiện đăng ký.
Nếu năm trước đã đăng ký người phụ thuộc, năm sau có cần đăng ký lại không?
Thông thường, không cần đăng ký lại mỗi năm nếu người phụ thuộc không thay đổi thông tin và vẫn đáp ứng điều kiện giảm trừ. Tuy nhiên, người nộp thuế cần thông báo kịp thời nếu có:
- Thay đổi thông tin cá nhân của người phụ thuộc
- Người phụ thuộc không còn đủ điều kiện (ví dụ: đã đi làm, kết thúc học, hết tuổi)
Trong những trường hợp đó, cần cập nhật lại hồ sơ giảm trừ gia cảnh với cơ quan thuế để tránh sai sót khi quyết toán.
Có được giảm trừ nhiều lần cho cùng 1 người phụ thuộc không?
Không. Theo quy định, mỗi người phụ thuộc chỉ được một người nộp thuế đăng ký giảm trừ tại một thời điểm. Trường hợp cả hai vợ chồng đều có thu nhập, chỉ một người được đăng ký giảm trừ cho con, cha mẹ hoặc người phụ thuộc chung. Nếu có sự luân phiên giữa các năm, cần có xác nhận cam kết giữa các bên và cập nhật rõ ràng trong hồ sơ giảm trừ gia cảnh đăng ký với cơ quan thuế.
Dịch vụ quyết toán thuế TNCN chuyên nghiệp từ terra
Với kinh nghiệm hợp tác cùng hàng trăm doanh nghiệp đa quốc gia đến từ Nhật Bản, New Zealand, Singapore, terra đã khẳng định năng lực vượt trội trong việc cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp. Chúng tôi tự hào mang đến các giải pháp tối ưu, bao gồm dịch vụ tính lương, dịch vụ quyết toán Thuế TNCN, báo cáo lao động, BHXH, và đặc biệt là dịch vụ quyết toán thuế thu nhập cá nhân trọn gói.
terra tự hào mang đến giải pháp toàn diện với dịch vụ quyết toán thuế trọn gói, đảm bảo hoàn thành mọi yêu cầu pháp lý và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật. Với dịch vụ làm quyết toán thuế thu nhập cá nhân của chúng tôi, đối tác có thể hoàn toàn tập trung phát triển kinh doanh mà không phải lo ngại về các vấn đề tuân thủ phức tạp.
Lợi ích từ dịch vụ quyết toán thuế TNCN của terra
Khi lựa chọn dịch vụ quyết toán thuế cá nhân của terra, doanh nghiệp sẽ nhận được những lợi ích thiết thực:
- Giảm 30% áp lực về lương và thuế.
- Tối ưu chi phí vận hành lên đến 20%.
- Đảm bảo độ chính xác 100% trong mọi quy trình.
- Cam kết tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật.
Cam kết từ terra
Chúng tôi cam kết mang đến sự hài lòng tối đa cho khách hàng thông qua:
- Đảm bảo đúng quy định, hạn chế tối đa sai sót trong dịch vụ quyết toán thuế.
- Cập nhật kịp thời các quy định pháp luật mới nhất về thuế.
- Bảo mật tuyệt đối thông tin khách hàng.
- Luôn sẵn sàng giải đáp mọi vấn đề phát sinh một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Để lại thông tin theo biểu mẫu dưới đây để nhận được tư vấn sớm nhất từ đội ngũ nhân sự terra nhé!
Tổng kết
Trong hệ thống thuế thu nhập cá nhân, giảm trừ gia cảnh là một trong các khoản giảm trừ thuế TNCN quan trọng, giúp người nộp thuế giảm nghĩa vụ thuế dựa trên hoàn cảnh nhân thân. Dù là cá nhân hay kế toán, nắm chắc quy định luôn là lợi thế. Đừng để những khoản được giảm trừ bị bỏ sót chỉ vì thiếu thông tin.
