Thuế trực thu là gì? Các loại thuế trực thu ở Việt Nam hiện nay

Thuế trực thu là gì? Đây là loại thuế đánh trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của cá nhân, tổ chức. Tìm hiểu ngay các loại thuế trực thu hiện nay và những quy định liên quan.

Khi đề cập đến mối quan hệ giữa người nộp thuế và cơ quan thu thuế, có thể chia thành hai loại chính là thuế trực thu và thuế gián thu. Trong bài viết này, terra sẽ giúp bạn hiểu rõ thuế trực thu là gì, các loại thuế trực thu đang áp dụng hiện nay, cùng với những quy định liên quan.

Thuế trực thu là gì?

Thuế trực thu là gì? Thuế trực thu (Direct Tax) là loại thuế mà người có nghĩa vụ nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Nói cách khác, người nộp thuế và người chịu thuế là một (người nộp thuế không thể chuyển nghĩa vụ thuế cho các đối tượng khác).

Thuế trực thu đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công bằng xã hội, khi người có thu nhập cao hơn hoặc sở hữu tài sản giá trị lớn hơn phải đóng thuế nhiều hơn. Đồng thời, giúp tăng nguồn thu ngân sách nhà nước, hỗ trợ các chính sách phúc lợi cho người dân.

Ví dụ:

• Người lao động nhận lương phải nộp thuế trực tiếp trên khoản thu nhập của mình
• Doanh nghiệp nộp thuế dựa trên lợi nhuận mà chính họ tạo ra từ hoạt động kinh doanh.

Đặc điểm của thuế trực thu

Sau khi tìm hiểu về khái niệm thuế trực thu là gì? Hãy cùng terra tìm hiểu đặc điểm của thuế trực thu theo quy định mới nhất nhé!

Thuế trực thu khác gì thuế gián thu?

Thuế trực thu được áp trực tiếp lên thu nhập hoặc tài sản của cá nhân, tổ chức. Ngược lại, thuế gián thu được thu gián tiếp thông qua giá bán của hàng hóa hoặc dịch vụ. Người tiêu dùng cuối cùng là đối tượng chịu thuế thực sự, nhưng người nộp thuế lại là nhà cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ. 

Sự khác biệt cơ bản nằm ở khả năng chuyển giao nghĩa vụ thuế. Trong khi thuế trực thu không thể chuyển giao, thì thuế gián thu được tính vào giá sản phẩm, khiến nghĩa vụ thuế được “chuyển” từ người bán sang người tiêu dùng.

Ví dụ phổ biến về thuế gián thu là thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế tiêu thụ đặc biệt.  

Đối tượng nộp thuế trực thu là ai?

Đối tượng nộp thuế trực thu là những cá nhân hoặc tổ chức có trách nhiệm trực tiếp đóng thuế dựa trên thu nhập, tài sản hoặc hoạt động kinh doanh của mình. Cụ thể bao gồm:

• Doanh nghiệp

• Các doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh thuộc mọi lĩnh vực (sản xuất, thương mại, dịch vụ) có phát sinh thu nhập chịu thuế.
• Các công ty có vốn đầu tư trong nước hoặc vốn đầu tư nước ngoài (FDI) hoạt động tại Việt Nam.

• Cá nhân

• Những người có thu nhập từ lương, tiền công, kinh doanh, đầu tư vốn, chuyển nhượng tài sản, hoặc các nguồn thu nhập khác thuộc diện chịu thuế.
• Cá nhân cư trú tại Việt Nam (đóng thuế cho thu nhập toàn cầu) hoặc không cư trú (đóng thuế cho thu nhập phát sinh tại Việt Nam).

• Tổ chức và cá nhân khác

• Các tổ chức xã hội, nghề nghiệp, hoặc các cơ sở khác có hoạt động kinh doanh sinh lợi nhuận, chịu thuế theo quy định.
• Cá nhân hoặc tổ chức sở hữu tài sản thuộc diện chịu thuế trực thu (ví dụ: thuế tài sản hoặc thuế bất động sản trong một số trường hợp).

Lưu ý:

Thuế trực thu, như thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoặc thuế thu nhập cá nhân (TNCN), yêu cầu đối tượng nộp thuế tự kê khai, tự tính toán và trực tiếp nộp cho cơ quan thuế. Điều này khác với thuế gián thu (như thuế giá trị gia tăng), nơi thuế được chuyển qua người tiêu dùng cuối cùng.

Các loại thuế trực thu hiện nay

Thuế trực thu bao gồm nhiều loại, trong đó phổ biến nhất là thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).

• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Thuế TNCN là khoản thuế trực thu đánh trực tiếp vào thu nhập của cá nhân. Đây là phần tiền mà người có thu nhập phải nộp vào ngân sách nhà nước, sau khi đã được giảm trừ các khoản theo quy định.

Căn cứ theo Luật Thuế TNCN 2007 và các văn bản hướng dẫn, cá nhân phải nộp thuế khi có thu nhập từ các nguồn sau:

• Thu nhập từ tiền lương, tiền công (sau khi giảm trừ gia cảnh, bảo hiểm bắt buộc, từ thiện, nhân đạo) trên 11 triệu đồng/tháng đối với cá nhân không có người phụ thuộc.
• Cá nhân kinh doanh với doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên.
• Thu nhập từ tiền lãi, cổ tức.
• Chuyển nhượng vốn và bất động sản bao gồm cổ phần, quyền sử dụng đất.
• Thu nhập từ trúng thưởng, bản quyền, nhượng quyền thương mại.
• Thu nhập khi nhận thừa kế, quà tặng.

• Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Thuế TNDN là một loại thuế trực thu, được tính dựa trên thu nhập tính thuế trong kỳ tính thuế và mức thuế suất áp dụng. Để tính số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, doanh nghiệp cần xác định thu nhập tính thuế trong kỳ và thuế suất phù hợp.

Theo Điều 10 của Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp 2008, thuế suất thông thường cho thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%. Tuy nhiên, đối với một số ngành nghề và khu vực đặc thù, mức thuế suất có thể được ưu đãi, hoặc một số lĩnh vực như tìm kiếm, thăm dò và khai thác các khoáng sản quý hiếm, như bạch kim, vàng, bạc, thiếc, wolfram, antimon, đá quý, và đất hiếm, sẽ áp dụng thuế suất cao hơn.

Xem thêm: Thu nhập chịu thuế là gì? Điểm khác biệt với thu nhập tính thuế TNCN

Giải đáp một số thắc mắc về thuế trực thu

Mức thuế trực thu cần phải đóng là bao nhiêu?

Mức thuế trực thu mà bạn cần phải đóng phụ thuộc vào thu nhập hoặc lợi nhuận của bạn. Ví dụ, thuế thu nhập cá nhân sẽ tăng lên khi thu nhập của bạn cao hơn. Cụ thể, mức thuế suất thường được áp dụng theo biểu thuế lũy tiến, nghĩa là khi thu nhập càng cao, mức thuế càng lớn.

Ví dụ: Nếu thu nhập tính thuế của bạn là 15 triệu đồng/tháng sau khi giảm trừ, mức thuế suất áp dụng sẽ là:

• 5% cho 5 triệu đầu tiên: 5 triệu x 5% = 250.000 đồng.
• 10% cho 5 triệu tiếp theo: 5 triệu x 10% = 500.000 đồng.

=> Tổng thuế TNCN phải nộp: 750.000 đồng.

Thuế môn bài là thuế trực thu hay thuế gián thu?

Thuế môn bài (lệ phí môn bài) là loại thuế trực thu. Đây là khoản nghĩa vụ mà doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân kinh doanh phải thực hiện hàng năm dựa trên vốn đầu tư hoặc vốn điều lệ.

Mức thuế suất của từng loại thuế trực thu được quy định như thế nào?

Mức thuế suất của từng loại thuế trực thu được quy định trực tiếp trong các văn bản pháp luật liên quan. Ví dụ, mức thuế suất của thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp thường được quy định trong Luật Thuế Thu nhập Cá nhân và Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp

Mức thuế suất được quy định chi tiết trong các văn bản pháp luật:

• Thuế TNCN: Theo biểu thuế lũy tiến từng phần, từ 5% – 35%.
  Ví dụ: Người có thu nhập tính thuế 50 triệu đồng/tháng sẽ chịu mức thuế suất cao nhất là 35% cho phần thu nhập vượt 80 triệu đồng/năm.
• Thuế TNDN: Mức phổ biến là 20%, áp dụng cho đa số doanh nghiệp. Một số lĩnh vực đặc biệt có thể chịu thuế suất 32%-50%.

Dịch vụ quyết toán Thuế TNCN toàn diện từ terra

Với bề dày kinh nghiệm hợp tác cùng hơn 250 doanh nghiệp thuộc nhiều quy mô khác nhau, đến từ các quốc gia như Nhật Bản, New Zealand, Singapore,… terra đã khẳng định năng lực trong việc cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp, bao gồm: Tính lương, Thuế TNCN, BHXH, Báo cáo lao động, và Thanh toán lương hộ. terra tự hào mang đến giải pháp toàn diện, đảm bảo hoàn thành mọi yêu cầu pháp lý, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, giúp đối tác tập trung phát triển kinh doanh mà không phải lo ngại về vấn đề tuân thủ.

Dịch vụ quyết toán Thuế TNCN chuyên nghiệp và toàn diện từ terra đã hỗ trợ hơn 250 doanh nghiệp, tối ưu hóa quy trình quyết toán, đảm bảo tuân thủ mọi quy định pháp luật.

Cam kết từ terra

• Đảm bảo đúng quy định, hạn chế sai sót.
• Cập nhật kịp thời các quy định mới.
• Thông tin khách hàng được bảo mật tối đa.
• Sẵn sàng giải đáp mọi vấn đề phát sinh.

Hãy để terra đồng hành, giúp bạn quản lý thuế và tài chính hiệu quả với dịch vụ đáng tin cậy, minh bạch và chuyên nghiệp.